Gady i płazy

Żółw błotny

Na terenie Parku stwierdzono dotychczas występowanie 13 gatunków płazów. Szczególnie obficie występują tu żaby, zarówno brunatne jak i zielone. Do żab brunatnych zaliczamy żabę moczarową, szczególnie często spotykaną wiosną podczas godów w licznych rozlewiskach. Samce tych żab w okresie wiosennym przybierają intensywną błękitną barwę. Ze szczególnie rzadkich i ciekawych spotykamy tu ropuchę paskówkę i liczną w Parku grzebiuszkę ziemną, zwana huczkiem. Kijanki huczka osiągają nawet 17 cm długości, co jest rekordem wśród naszych płazów.

Wśród traszek występują dwa gatunki: zwyczajna i rzadziej spotykana grzebieniasta. W okresie godowym szczególnie interesująco wyglądają samce tych zwierząt, ponieważ przybierają intensywne zabarwienie ogona i na grzbiecie wykształcają charakterystyczny grzebień.

Gady w Parku reprezentuje 7 gatunków. Na specjalną uwagę zasługuje żółw błotny, gatunek reliktowy w kraju i uznawany za najbardziej zagrożonego gada. Jego liczebność w Parku ocenia się na ok. 350-450 dorosłych osobników.
Wśród węży występuje żmija zygzakowata, zaskroniec zwyczajny a od niedawna spotykany też gniewosz plamisty.

Do jaszczurek zaliczamy trzy gatunki: zwinkę, żyworódkę i beznogiego padalca. Żyworódka, dzięki zdolności rodzenia w pełni rozwiniętych młodych, mogła uniezależnić się od suchych i ciepłych miejsc, niezbędnych innym jaszczurkom do składania i inkubacji jaj. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku żmii zygzakowatej.

Inwentaryzacją objęto wszystkie znane z tego obszaru gatunki płazów, ale szczególną uwagę zwrócono na gatunki zamieszczone w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej, czyli na kumaka nizinnego i traszkę grzebieniastą (Tab. 1).

Tab. 1.   Zestawienie gatunków płazów stwierdzonych podczas inwentaryzacji w granicach Poleskiego Parku Narodowego 

L.p.

Nazwa gatunkowa polska

Nazwa gatunkowa łacińska

Liczebność

Status ochronny 2011

Status ochronny 2014

Kategoria zagrożenia

1.

Traszka grzebieniasta

Triturus cristatus

rzadki do 20 os.

OŚ, DS2/4, Bern2

OŚ, DS2/4, Bern2

NT

2.

Kumak nizinny

Bombina bombina

pospolity > 100 os.

OŚ, DS2/4, Bern2

OŚ, DS2/4, Bern2

DD

3.

Ropucha paskówka

Epidalea calamita

rzadki do 20 os.

OŚ, DS/4, Bern2

OŚ, DS/4, Bern2

 

4.

Ropucha zielona

Pseudepidalea viridis

rzadki do 20 os.

OŚ, DS/4, Bern2

OŚ, DS/4, Bern2

 

5.

Rzekotka drzewna

Hyla arborea

pospolity > 100 os.

OŚ, DS4, Bern2

OŚ, DS4, Bern2

 

6.

Żaba jeziorkowa

Pelophylax lessonae

pospolity > 100 os.

OŚ, DS/4, Bern3

OCZ, DS/4, Bern3

 

7.

Żaba moczarowa

Rana arvalis

pospolity > 100 os.

OŚ, DS/4, Bern2

OŚ, DS/4, Bern2

 

8.

Grzebiuszka ziemna

Pelobates fuscus

pospolity > 100 os.

OŚ, DS/4, Bern2

OŚ, DS/4, Bern2

 

9.

Traszka zwyczajna

Lissotriton vulgaris

liczna do 100 os.

OŚ, Bern3

OŚ, Bern3

 

10.

Ropucha szara

Bufo bufo

pospolity > 100 os.

OŚ, Bern3

OCZ, Bern3

 

11.

Żaba wodna

Pelophylax esculentus

pospolity > 100 os.

OŚ, DS/5, Bern3

OCZ, DS/5, Bern3

 

12.

Żaba trawna

Rana temporaria

pospolity > 100 os.

OŚ, DS/5, Bern3

OCZ, DS/5, Bern3

 

13.

Żaba śmieszka

Rana ridibunda

rzadki do 10 os.

OŚ, DS/5, Bern3

OCZ, DS/5, Bern3

 

OŚ – gatunek objęty ochroną ścisłą; OCZ - gatunek objęty ochroną częściową; DS2 – Dyrektywa Siedliskowa Unii Europejskiej, załącznik II obejmujący gatunki, których utrzymanie wymaga ochrony właściwych im siedlisk i wyznaczenia specjalnych obszarów ochrony; DS4 – Dyrektywa Siedliskowa, załącznik IV; Bern2 – Konferencja Berneńska, załącznik II; EN – gatunki bardzo wysokiego ryzyka, silnie zagrożone ze względu na małą populację; LC - gatunki na razie nie zagrożone wymarciem; VU – gatunki wysokiego ryzyka, narażone na wyginiecie ze względu na spadek populacyjny,

W przypadku płazów w większości przypadków możliwe było dokładne określenie miejsca ich rozrodu. Z reguły były to niewielkie zbiorniki wodne (oczka wodne) położone zarówno na terenach otwartych, jak i zalesionych. Często zbiorniki te miały charakter niewielkich, bezodpływowych zagłębień terenu, wypełnionych wodą, a ich powierzchnia nie przekraczała 100 m2. Znaczenie tych zbiorników, jako miejsc rozrodu płazów, jest bardzo różne, w zależności od wielkości opadów w danym roku. Znaczna część tych zbiorników w dużym stopniu porośnięta jest roślinnością zielną i krzewiastą, co jeszcze bardziej czyni je podatne na szybką utratę wody w ciągu sezonu.

Inwentaryzacją objęto wszystkie znane z tego obszaru gatunki gadów, ale szczególną uwagę zwrócono na gatunki zamieszczone w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej, czyli na żółwia błotnego (Tab. 2).  

Tab. 2.   Zestawienie gatunków gadów stwierdzonych podczas inwentaryzacji w granicach Poleskiego Parku Narodowego  

L.p.

Nazwa gatunkowa polska

Nazwa gatunkowa łacińska

Liczebność

Status ochronny 2011

Status ochronny 2014

Kategoria zagrożenia

1.

Żółw błotny

Emys orbicularis

100-250

OŚ, DS2/4, Bern2

OŚ, DS2/4, Bern2

NT

2.

Jaszczurka zwinka

Lacerna agilis

pospolity > 100 os.

OŚ, DS4, Bern 2

OCZ, DS4, Bern 2

 

3.

Jaszczurka żyworodna

Lacerna vivipara

rzadki do 20 os.

OŚ, Bern 3

OCZ, Bern 3

 

4.

Padalec zwyczajny

Anguis fragilis

pospolity > 100 os.

OŚ, Bern 3

OCZ, Bern 3

 

5.

Gniewosz plamisty

Coronella austriaca

rzadki do 10 os.

OŚ, DS4, Bern 2

OŚ, DS4, Bern 2

VU

6.

Zaskroniec zwyczajny

Natrix natrix

pospolity > 100 os.

OŚ, Bern 3

OCZ, Bern 3

 

7.

Żmija zygzakowata

Vipera Berus

liczny 20-100 os.

OŚ, Bern 3

OCZ, Bern 3

 

OŚ – gatunek objęty ochroną ścisłą; OCZ - gatunek objęty ochroną częściową; DS2 – Dyrektywa Siedliskowa Unii Europejskiej, załącznik II obejmujący gatunki, których utrzymanie wymaga ochrony właściwych im siedlisk i wyznaczenia specjalnych obszarów ochrony; DS4 – Dyrektywa Siedliskowa, załącznik IV; Bern2 – Konferencja Berneńska, załącznik II; EN – gatunki bardzo wysokiego ryzyka, silnie zagrożone ze względu na małą populację; LC - gatunki na razie nie zagrożone wymarciem; VU – gatunki wysokiego ryzyka, narażone na wyginiecie ze względu na spadek populacyjny,