Ssaki

Jeleń szlachetny

W Poleskim Parku Narodowym stwierdzono dotychczas 48 gatunków ssaków. Najliczniejszą grupę stanowią gryzonie, których jest 18 gatunków. Największym z nich jest bóbr, który został sprowadzony w 1992 r. Spośród mniejszych gryzoni najliczniejszym gatunkiem jest niewątpliwie nornica ruda, zamieszkująca zarówno lasy, zarośla, jak również łąki i torfowiska niskie. Inne równie pospolite gatunki norników to: północny, bury i zwyczajny. Należą one do szkodników upraw rolnych. Nad wodami bytują natomiast dwa większe gatunki obce w naszej faunie: piżmak i karczownik ziemnowodny. Z rodziny myszowatych spotykamy na terenach leśnych mysz zaroślową i mysz leśną, na otwartych przestrzeniach łąk i torfowisk mysz polną oraz badylarkę.

 Równie liczebną grupą są ssaki owadożerne, spośród których spotykamy tutaj największego ich przedstawiciela jeża wschodniego, licznie kreta i ryjówki. W bagiennych lasach Parku możemy napotkać niezwykle drapieżnego, choć niewielkiego, rzęsorka rzeczka. Ten największy przedstawiciel rodziny ryjkowatych jest doskonałym pływakiem, poluje na żaby, owady i inne bezkręgowce. Jest on naszym jedynym jadowitym ssakiem.

W Poleskim Parku Narodowym spotykamy również ssaki drapieżne. Najpospolitszym ich przedstawicielem jest łasica, podobny do niej gronostaj a z większych przedstawicieli rodziny łasicowatych występuje: tchórz, kuna domowa i leśna, a w wodach wydra. Od czasu do czasu możemy natknąć się na wilka, naturalnego selekcjonera zwierzyny płowej. Ten duży drapieżnik pojawia się ostatnio w Parku coraz częściej. Czasem są to tylko osobniki jedynie wędrujące przez teren Parku w drodze do większych kompleksów leśnych, ale potwierdzone są także przypadki stałego bytowania wilczej watahy w PPN i wyprowadzenia młodych.  

Najliczniejszym przedstawicielem kopytnych w PPN należąca do rodziny jeleniowatych jest sarna. Jej liczebność na terenie Parku szacuje się na 400 - 600 sztuk. Z innych przedstawicieli kopytnych spotykamy też jelenia, którego liczebność szacuje się na ok. 100 osobników. Największym jednak zwierzęciem Parku jest łoś, który przy liczebności dochodzącej do 100 osobników, daje jedno z większych zagęszczeń w Polsce. Warto również wspomnieć o jeszcze jednym dużym ssaku, jakim jest dzik. Jego liczebność oceniana jest na ok. 200 - 300 osobników. Jest to zwierze żyjące w niewielkich stadach zwanych watahami, które tworzą najczęściej samice (lochy) z młodymi (tegorocznymi - warchlakami i ubiegłorocznymi - przelatkami).

Tab. 1.   Zestawienie gatunków ssaków (gatunki łowne wymieniono w tabeli 2.), stwierdzonych lub prawdopodobnie występujących w granicach Poleskiego Parku Narodowego  

Lp.

Nazwa polska

Nazwa łacińska

Stwierdzony/nie stwierdzony

p, m, os.*

Status ochronny (2011)* *

Status ochronny (2014)* *

Kategoria zagrożenia***

1.                    

mysz polna

Apodemus agrarius

popsolita

 

 

 

2.                    

mysz leśna

Apodemus flavicolis

popsolita

 

 

 

3.                    

mysz zielna

Apodemus uralensis

rzadka

OCZ

OCZ

 

4.                    

mysz zaroślowa

Apodemus sylvaticus

popsolita

OCZ

OCZ

 

5.                    

mysz domowa

Mus musculus

liczna

 

 

 

6.                    

karczownik

Arvicola amphibius

popsolity

OCZ

OCZ

 

7.                    

nornica ruda

Myodes glareolus

popsolita

 

 

 

8.                    

nornik bury

Microtus agrestis

pospolity

 

 

 

9.                    

nornik zwyczajny

Microtus arvalis

pospolity

 

 

 

10.                

smużka

Sicista betulina

rzadka

 

11.                

chomik europejski

Cricetus cricetus

bardzo rzadki

 

12.                

rzęsorek rzeczek

Neomys fodiens

liczny

OŚ, Bern 3

OCZ, Bern 3

 

13.                

ryjówka aksamitna

Sorex araneus

pospolita

OŚ, Bern 3

OCZ, Bern 3

 

14.         

ryjówka malutka

Sorex minutus

liczna

OŚ, Bern 3

OCZ, Bern 3

 

15.                

jeż wschodni

Erinaceus roumanicus

liczny

OCZ

 

16.                

kret europejski

Talpa europaea

liczny

OCZ

OCZ

 

17.                

wiewiórka pospolita

Sciurus vulgaris

liczna

OŚ, Bern 3

OCZ, Bern 3

 

18.                

badylarka

Micromys minutus

liczna

OCZ

OCZ

 

19.                

szczur wędrowny

Rattus norvegicus

nieliczny

 

 

 

20.                

orzesznica

Muscardinus avellanarius

nieliczna

 

21.                

nocek rudy

Myotis daubentonii

pospolity

OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2

OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2

 

22.                

mroczek późny

Eptesicus serotinus

liczny

OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2

OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2

 

23.                

borowiec wielki

Nyctalus noctula

liczny

OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2

OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2

 

24.                

karlik większy

Pipistrellus nathusii

liczny

OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2

OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2

 

25.                

karlik malutki

Pipistrellus pipistrellus

rzadki

OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2

OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2

 

26.                

karlik drobny

Pipistrellus pygmaeus

pospolity

OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2

OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2

 

27.                

gacek brunatny

Plecotus auritus

liczny

OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2

OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2

 

28.                

nocek Bechstenia

Myotis bechsteinii

rzadki

OŚ, DSII/IV, Bern2, Bonn2

OŚ, DSII/IV, Bern2, Bonn2

NT

29.                

nocek łydkowłosy

Myotis dasycneme

rzadki

OŚ, DSII/IV, Bern2, Bonn2

OŚ, DSII/IV, Bern2, Bonn2

EN

30.                

mopek

Barbastella barbastellus

rzadki

OŚ, DSII/IV, Bern2, Bonn2

OŚ, DSII/IV, Bern2, Bonn2

DD

31.                

wilk

Canis lupus

4-5 os.

OŚ, OS, DS II/IV, Bern 2

OŚ, OS, DS II/IV, Bern 2

NT

32.                

bóbr

Castor fiber

liczny

OCZ, DS II/IV, Bern 3

OCZ, DS II/IV, Bern 3

 

33.                

wydra europejska

Lutra lutra

liczna

OCZ, DS II/IV, Bern 2

OCZ, DS II/IV, Bern 2

 

34.                

łasica

Mustela nivalis

liczna

OŚ, Bern 3

OCZ, Bern 3

 

35.                

gronostaj

Mustela erminea

nieliczny

OŚ, Bern 3

OCZ, Bern 3

 

Tab. 2.   Zestawienie gatunków łownych (ssaków)

L.p.

Nazwa gatunkowa polska

Nazwa gatunkowa łacińska

Liczebność*

Status
ochronny**

Kategoria
zagrożenia***

1.                   

łoś

Alces alces

121 os.

Ł, Bern3

 

2.                   

jeleń europejski

Cervus elaphus

114 os.

Ł, Bern3

 

3.                   

sarna europejska

Capreolus capreolus

477 os.

Ł, Bern3

 

4.                   

dzik

Sus scrofa

242 os.

Ł

 

5.                   

lis

Vulpes vulpes

207 os.

Ł

 

6.                   

jenot

Nyctereutes procyonoides

liczny

Ł

 

7.                   

borsuk

Meles meles

ok. 40 os.

Ł, Bern3

 

8.                   

kuna leśna

Martes martes

ok. liczna

Ł

 

9.                   

kuna domowa

Martes foina

liczna

Ł

 

10.                

norka amerykańska

Neovison vison

rzadka

Ł

 

11.                

tchórz zwyczajny

Mustela putorius

nieliczny

Ł

 

12.                

szop pracz

Procyon lotor

nie stwierdzo występowania, ale w najbliższej przyszłości może się pojawić

Ł

 

13.                

piżmak

Ondatra zibethicus

liczny

Ł

 

14.                

zając szarak

Lepus europaeus

50-100 os.

Ł, Bern3

 

* os - osobnik

**OŚ - gatunek objęty ochrona ścisłą; OCZ - gatunek objęty ochroną częściową, Ł - gatunek łowny ;

**DP - Dyrektywa Ptasia Unii Europejskiej - załącznik I, gatunki silnie zagrożone, wymagające szczególnej ochrony, w tym głównie poprzez zabezpieczenie ich siedlisk i miejsc występowania;

**DS2/4 - Dyrektywa Siedliskowa Unii Europejskiej; załącznik II, obejmujący gatunki, których utrzymanie wymaga ochrony właściwych im siedlisk i wyznaczenia specjalnych obszarów ochrony; załącznik IV, uwzględniający gatunki wymagające ochrony ścisłej;

**Bern2/3 - Konwencja Berneńska o ochronie europejskiej fauny i flory oraz ich naturalnych siedlisk; załącznik II, obejmujący gatunki bardzo zagrożone i ściśle chronione; załącznik III, obejmujący gatunki o mniejszym zagrożeniu, którym zapewnia się ochronę i które mogą podlegać ochronie jedynie częściowej;

**Bonn1/2- Konwencja Bońska, która dotyczy międzynarodowej ochrony zwierząt wędrownych, głównie ptaków; załącznik I obejmuje gatunki wędrowne wyraźnie zagrożone wymarciem na całym obszarze występowania lub jego większej części i wymagające bezwzględnej ochrony; załącznik II obejmuje gatunki o niepewnym statusie lub wykazujące regres populacyjny, które powinny korzystać z międzynarodowej kontroli i ochrony, określonej konkretniej w ramach dodatkowych porozumień między krajami - stronami konwencji.

***EX - gatunki wymarłe i zanikłe, EX?- gatunki prawdopodobnie zanikłe w granicach Polski w ostatnich czterech stuleciach, CR - gatunki krytycznie zagrożone, EN - gatunki silnie zagrożone, VU - gatunki umiarkowanie zagrożone (narażone na wyginięcie), NT - gatunki niższego ryzyka, ale bliskie zagrożenia, LC - gatunki niższego ryzyka - najmniejszej troski, DD - gatunki o statusie słabo rozpoznanym i zagrożeniu stwierdzonym ale bliżej nieokreślonym; kategorie zagrożenia wg krajowej czerwonej listy (G 2002)