Gatunki inwazyjne

Razem z rozwojem cywilizacji postępuje degradacja środowiska przyrodniczego z całym jego bogactwem siedlisk i zamieszkujących je organizmów. Można zaobserwować niekontrolowane rozprzestrzenianie się gatunków roślin i zwierząt, które wraz z odkryciami nowych lądów zaczęliśmy przenosić poza granice ich naturalnego występowania. Gatunki, dla których klimat nie stanowi bariery rozpoczynają podbój nowego obszaru. Te spośród obcych przybyszów, które zadomawiają się na obszarze pierwotnie obcym i są najbardziej ekspansywne – wytwarzają żywotne potomstwo, często w dużej ilości, rozprzestrzeniają się na duże odległości i w krótkim czasie kolonizują duże obszary - nazywa się gatunkami inwazyjnymi. Wiele z nich w nowych warunkach zagraża miejscowym, rodzimym gatunkom, zmienia charakter siedlisk, przyczynia się do wymiernych strat gospodarczych. Spośród 3500 gatunków roślin naczyniowych Polski około jedna trzecia stanowi rośliny obcego pochodzenia, na stałe we florze Polski zadomowiło się około 460 gatunków, spośród których ponad 30 uznaje się za gatunki inwazyjne. W Poleskim Parku Narodowym swoją ekspansję rozpoczęło już kilkanaście gatunków takich roślin. Są to; czeremcha amerykańska Padus serotina, klon jesionolistny Acer negundo, robinia akacjowa Robinia pseudoacacia, dąb czerwony Quercus rubra, nawłoć kanadyjska Solidago cannadensis, nawłoć późna Solidago gigantea, niecierpek drobnokwiatowy Impatiens parviflora, róża pomarszczona Rosa rugosa, rudbekia naga Rudbeckia laciniata, aster nowobelgijski Aster nowi-belgii, rdestowiec sachaliński Reynoutria sachalinensis, słonecznik bulwiasty Helianthus tuberosus i sumak octowiec Rhus typhina. Kolejne kilka gatunków odnotowano w okolicach Parku. Niektóre spośród nich stwarzają zagrożenia tylko lokalnie, inne stanowią poważny problem w skali ponadregionalnej. Również dużym problemem w Poleskim Parku Narodowym są inwazyjne gatunki zwierząt, które konkurują z rodzimymi o zasoby środowiska. Ich występowanie jest często znacznie bardziej destrukcyjne dla całych ekosystemów. W większości są to gatunki drapieżne tj; norka amerykańska Mustela vison, jenot Nyctereutes procyonoides, które przyczyniają się do zmniejszenia populacji wielu rodzimych gatunków, a w przypadku gatunków rzadkich mogą doprowadzić nawet do ich wyginięcia. Prowadzi to w konsekwencji m in. do znacznego zubożenia różnorodności biologicznej. Kolejne gatunki inwazyjne tj; żółw ozdobny i malowany są nosicielami patogenów, które dodatkowo przyczyniają się do wyniszczania rodzimego żółwia błotnego.  

Poniżej lista gatunków inwazyjnych, występujących w Poleskim Parku Narodowym, które w znacznym stopniu oddziałują na przyrodę.

 Gatunki inwazyjne roślin w PPN

Lp.	Nazwa łacińska	Nazwa polska	Forma życiowa	Obszar pochodzenia	Rodzaj zagrożenia	Kategoria zagrożenia	Występuje w PPN +/-	Występuje w okolicy PPN +/-
1	Acer negundo	Klon jesionolistny	drzewo	Am. Płn.	Ekologiczne	IV	+	+
2	Padus serotina	Czeremcha amerykańska	drzewo	Am. Płn. [wsch] Am. Śr. [płn]	Ekologiczne Ekomomiczne	IV	+	+
3	Robinia pseudoacacia	Robinia akacjowa	drzewo	Am. Płn. [wsch]	Ekologiczne	IV	+	+
4	Quercus rubra	Dąb czerwony	drzewo	Am. Płn. [wsch]	Ekologiczne	IV	+	+
5	Solidago cannadensis	Nawłoć kanadyjska	bylina	Am. Płn. [wsch]	Ekologiczne Ekomomiczne	IV	+	+
6	Solidago gigantea	Nawłoć późna	bylina	Am. Płn.	Ekologiczne Ekomomiczne	IV	+	+
7	Impatiens parviflora	Niecierpek drobnokwiatowy	roślina roczna	Azja śr. wsch	Ekologiczne	IV	+	+
8	Rosa rugosa	Róża pomarszczona	krzew	Azja  wsch	Ekologiczne	IV	+	+
9	Rudbeckia laciniata	Rudbekia naga	bylina	Am. Płn. [wsch]	Ekologiczne	IV	+	+
10	Aster nowi-belgii	Aster nowobelgijski	bylina	Am. Płn. [wsch	Ekologiczne	IV	+	+
11	Reynoutria sachalinensis	Rdestowiec sachaliński	bylina	Azja  wsch	Ekologiczne Ekomomiczne Społeczne	IV	+	+
12	Helianthus tuberosus	Słonecznik bulwiasty	bylina	Am. Płn.	Ekologiczne	II	+	+
13	Rhus typhina	Sumak octowiec	krzew, drzewo	Am. Płn. [śr. wsch]	Ekologiczne Społeczne	II	+	+
14	Heracleum sosnowskyi	Barszcz Sosnowskiego	bylina	Kaukaz  i tereny przyległe	Ekologiczne Ekomomiczne Społeczne	IV	-	+
15	Bidens frondosa	Uczep amerykański	roślina roczna	Am. Płn. [płn]	Ekologiczne	III	-	+
16	Echinocistis lobata	Kolczurka klapowana	roślina roczna	Am. Płn. [wsch]	Ekologiczne	IV	-	+
17	Parthenocissus inserta	Winobluszcz zaroślowy	krzew	Am. Płn.	Ekologiczne	II	-	+

Kategoria zagrożenia:

I    - gatunki, mogące występować z dużą ilościowością, głównie na siedliskach antropogenicznych lub też gatunki potencjalnie inwazyjne, obecnie zajmujące niewielki areał lub mające niewielką liczbę stanowisk w kraju lub w poszczególnych regionach.

II  - gatunki, które już ujawniły właściwości inwazyjne w niektórych regionach, zwiększają zajmowany areał bądź liczbę stanowisk lub cechują się dużym potencjałem inwazyjnym znanym z innych krajów.

III - gatunki, które występują na niewielu stanowiskach z dużą ilościowością lub w rozproszeniu na wielu stanowiskach, wprawdzie z niewielką liczebnością osobników, lecz o znaczącym zagrożeniu ekologicznym, ekonomicznym lub społecznym.

IV - gatunki, których występowanie na obszarze Polski ma bardzo istotne znaczenie - znana jest zarówno duża liczba ich stanowisk, jak również duża liczebność osobników w płatach; większość nadal zwiększa liczbę stanowisk lub zajmowany obszar.

 

Gatunki inwazyjne zwierząt w PPN

Lp.	Nazwa łacińska	Nazwa polska	Gromada	Obszar pochodzenia	Rodzaj zagrożenia	Kategoria zagrożenia	Występuje w PPN +/-	Występuje w okolicy PPN +/-
1	Mustela vison	Norka amerykańska	ssaki	Am. Płn.	Ekologiczne Ekomomiczne	IV	+	+
2	Nyctereutes procyonoides	Jenot	ssaki	Azja  wsch	Ekologiczne Ekomomiczne	IV	+	+
3	Procyon lotor	Szop pracz	ssaki	Am. Płn.	Ekologiczne Ekomomiczne	IV	-	+
4	Trachemys scripta	Żółw ozdobny	gady	Am. Płn.	Ekologiczne	IV	+	+
5	Chrysemys picta	Żółw  malowany	gady	Am. Płn.	Ekologiczne	II	+	+
6	Ameiurus nebulosus	Sumik karłowaty	ryby	Am. Płn.	Ekologiczne Ekomomiczne	IV	+	+
7	Carassius auratus  gibelio	Karaś srebrzysty	ryby	Azja  wsch	Ekologiczne Ekomomiczne	IV	+	+
8	Ctenopharyngodon idella	Amur biały	ryby	Azja śr. wsch	Ekologiczne Ekomomiczne	II	+	+
9	Perccottus glenii	Trawianka	ryby	Azja  wsch	Ekologiczne	III	+	+
10	Pseudorasbora parva	Czebaczek amurski	ryby	Azja  wsch	Ekologiczne	III	+	+
11	Harmonia axyridis	Biedronka azjatycka	owady	Azja  pd. wsch	Ekologiczne	II	+	+
12	Orconectes limosus	Rak pręgowany	pancerzowce	Am. Płn.	Ekologiczne	IV	-	+

Kategoria zagrożenia:

I    - gatunki, potencjalnie inwazyjne, obecnie mające niewielką liczebność w kraju lub w poszczególnych regionach.

II  - gatunki, które już ujawniły właściwości inwazyjne w niektórych regionach, zwiększają liczebność lub cechują się dużym potencjałem inwazyjnym znanym z innych krajów.

III - gatunki, które występują na niewielu regionach z dużą ilościowością lub w rozproszeniu na wielu regionach, wprawdzie z niewielką liczebnością osobników, lecz o znaczącym zagrożeniu ekologicznym, ekonomicznym lub społecznym.

IV - gatunki, których występowanie na obszarze Polski ma bardzo istotne znaczenie.