Zasady prowadzenia badań

Drukuj E-mail

ZASADY EKSPLORACJI NAUKOWEJ

I KOORDYNACJI BADAŃ W POLESKIM PARKU NARODOWYM

Wprowadzenie

  1. Podstawowym celem Poleskiego Parku Narodowego jest trwałe zabezpieczenie jego przyrody i wszystkich jej komponentów. Celowi temu muszą być podporządkowane wszelkie funkcje społeczno-kulturalne i formy użytkowania Parku.
  2. Specyficzny charakter Poleskiego Parku Narodowego powoduje, że może on należycie spełniać swe podstawowe cele i funkcje tylko wówczas, gdy wszelka działalność gospodarcza w strefie ochronnej (otulinie) zostanie podporządkowana potrzebom ochrony Parku.
  3. Badania naukowe w Poleskim Parku Narodowym winny odbywać się według generalnego programu koordynowanego przez Radę Naukową Parku.
  4. Aspekty dydaktyczne i turystyczne nie powinny kolidować z podstawowymi celami parku, jakimi są ochrona i badania naukowe.
  5. Uzupełniające badania naukowe powinny być prowadzone także na obszarze otuliny PPN i w najbliższych rezerwatach przyrody.

 

I. Zasady ogólne

  1. Badania naukowe w Poleskim Parku Narodowym powinny być realizowane zgodnie z generalnym programem uwzględniającym:
    1. potrzeby nauki i gospodarki wodnej,
    2. cele badań naukowych w PPN,
    3. wyjÄ…tkowe walory Parku o charakterze wodno-torfowiskowym z unikalnymi w skali kraju i Europy kompleksami torfowiskowymi,
    4. rozszerzenie współpracy naukowej z Szackim Parkiem Narodowym na Ukrainie i innymi parkami narodowymi o podobnym charakterze.
  2. Zadania koordynacyjne w zakresie badań naukowych sprawuje Rada Naukowa Parku.
  3. Pierwszeństwo w realizacji mają badania kompleksowe, monitoringowe i inwentaryzacyjne, przed badaniami wycinkowymi i przyczynkowymi.

 

II. Cele badań naukowych w Poleskim Parku Narodowym

  1. Wszechstronne poznanie i zinwentaryzowanie wszystkich elementów przyrody oraz wyjaśnienie wzajemnych zależności między tymi elementami - inwentaryzacja przyrodnicza, struktura i funkcjonowanie fito- i zoocenoz oraz struktura, organizacja i funkcjonowanie ekosystemów wodnych, torfowiskowych i leśnych.
  2. Poznanie i określenie reprezentatywności przyrody Poleskiego Parku Narodowego w stosunku do przyrody Polesia, a w dalszej kolejności do przyrody pogranicza Europy Środkowej i Europy Wschodniej, aby wiedzieć z jakim prawdopodobieństwem wyniki badań uzyskane w PPN  można by uogólnić na przyrodę wspomnianych obszarów.
  3. Poznanie zjawisk i procesów o charakterze ogólno-przyrodniczym, których zbadanie jest możliwe tylko w Poleskim Parku Narodowym, lub których poznanie z uwagi na charakter, stopień naturalności i stan zabezpieczenia PPN jest wyraźnie ułatwione.
  4. Poznanie mechanizmów i zakresu działania na przyrodę Parku różnych form  działalności związanej z badaniami naukowymi, nauczaniem, turystyką itp. w parku narodowym oraz działań gospodarczych w otulinie. Opracowanie naukowych zasad ochrony PPN gwarantujących zachowanie jego walorów przyrodniczych oraz wartości społeczno-kulturowych.

 

III. Dopuszczalne środki i metody eksploracji naukowej w Poleskim Parku  Narodowym

  1. Stosowane metody i środki muszą odpowiadać charakterowi Parku i nie mogą powodować pogorszenia jego walorów przyrodniczych.
  2. ZasadniczÄ… metodÄ… eksploracji naukowej PPN sÄ… metody obserwacyjne jako metody nieniszczÄ…ce.
  3. Stosowanie metod eksperymentalnych w badaniach na terenie Parku naruszających organizację lub wpływających na funkcjonowanie układów ekologicznych powinno być ograniczone i możliwe tylko pod następującymi warunkami:
    1. badanie może być wykonane wyłącznie na terenie Poleskiego Parku Narodowego, ponieważ brak jest innego obiektu spełniającego warunki doświadczenia,
    2. dla uzyskania wyników badania możliwe jest tylko poprzez zastosowanie metody eksperymentalnej, a spodziewane wyniki eksperymentu mogą mieć poważne znaczenie teoretyczne lub praktyczne,
    3. szkody wyrządzone w przyrodzie Parku lub naruszenie czy zniszczenie pewnych jej elementów będzie miało charakter wyłącznie lokalny i krótkotrwały, tzn. będzie możliwe przywrócenie stanu początkowego biotopu lub biocenozy w wyniku działania sukcesji regeneracyjnej,
    4. uboczne skutki eksperymentu nie spowodują zawleczenia lub samorzutnego wtargnięcia do biocenoz PPN obcych pod względem ekologicznym lub geograficznym gatunków roślin i zwierząt,
    5. eksperyment nie będzie polegał na introdukcji obcych pod względem ekologicznym lub geograficznym gatunków roślin i zwierząt, względnie wprowadzaniu obcych, a nie nadających się później usunąć substancji (elementów).
  4. Wyklucza się stosowanie eksperymentów zmieniających w sposób nieodwracalny pewne procesy o charakterze sprzężonym, niszczące w sposób totalny pewne elementy środowiska geograficznego lub zagrażające unikalnym formom roślin, zwierząt i krajobrazu na terenie Parku.
  5. Realizacja jednych zadań badawczych nie powinna w niczym utrudniać ani uniemożliwiać realizacji innych zadań badawczych.
  6. Pozyskiwanie okazów przyrodniczych w trakcie eksploracji powinno odbywać się w ilości minimalnej, rzeczywiście niezbędnej do badań. Wyklucza się zbieranie materiałów do celów kolekcjonerskich i dydaktycznych.
  7. Pozyskiwanie gatunków prawnie chronionych może odbywać się po uzyskaniu zgody  Ministra Środowiska.
  8. Okazy przyrodnicze i dokumentacja naukowa uzyskane w trakcie badań w Poleskim Parku Narodowym nie mogą być przyjęte na własność prywatną osoby prowadzącej badania.  Powinny być one zdeponowane w instytucjach naukowych, a Poleski PN powinien być poinformowany o miejscu ich przechowywania.

IV. Planowanie i upowszechnianie badań naukowych prowadzonych w Poleskim Parku Narodowym

  1. Badania naukowe w Poleskim Parku Narodowym mogą być prowadzone wyłącznie na podstawie zezwolenia dyrektora Parku.
  2. Dyrektor wydaje zezwolenie po zasięgnięciu opinii Rady Naukowej Parku. Opinia Rady nie jest konieczna przy pracach nie wymagających ingerencji w środowisko przyrodnicze Parku.
  3. Uzyskanie zezwolenia na prowadzenie badań jest również konieczne przy uzyskaniu środków finansowych z innych źródeł.
  4. Badania naukowe w Poleskim Parku Narodowym mogą prowadzić tylko instytucje naukowe i organizacje proekologiczne za pośrednictwem swoich pracowników lub zespołów pracowników. Wyklucza się prowadzenie badań przez osoby prywatne, z wyjątkiem badaczy, którzy uzyskali referencje z właściwych instytucji naukowych.
  5. Zagraniczne instytucje naukowe mogą uzyskać prawo wykonywania badań naukowych w PPN wówczas gdy uzyskają pozytywną opinię polskiej placówki naukowej i akceptację Rady Naukowej Parku.
  6. Studenci, którzy mają wykonać badania w ramach prac magisterskich, inżynierskich, dyplomowych, licencjackich, itp. muszą przedstawiać wniosek o zgodę na ich realizację podpisaną przez opiekuna naukowego.
  7. Podstawą uzyskania zezwolenia na prowadzenie badań jest przedstawienie nie później niż miesiąc przed ich rozpoczęciem, pisemnego wniosku o zgodę na ich realizację w Parku wraz z wypełnioną i podpisaną kartą identyfikacyjną tematu badawczego (Zał.1a).
  8.  Dyrektor Parku może żądać od osoby lub instytucji, ubiegającej się o wydanie zezwolenia na prowadzenie badań, dodatkowych wyjaśnień odnośnie celu, metodyki, toku badań, rodzaju i ilości pozyskiwanych materiałów przyrodniczych (okazów, próbek, itp.).
  9. Zezwolenie wydawane jest w dwóch egzemplarzach, przy czym jeden egzemplarz otrzymuje osoba starająca się o pozwolenie, a drugi egz. pozostaje w aktach Poleskiego PN.
  10. Zezwolenie wydawane jest dla osoby prowadzącej badania w terenie. Osoba posiadająca zezwolenie na prowadzenie badań w Parku może korzystać z pomocy innych osób w trakcie prowadzenia prac terenowych, pod warunkiem telefonicznego lub pisemnego zawiadomienia Dyrekcji Parku  (sekcji ds. naukowych i badań) o liczbie osób i podaniu ich danych personalnych (imię i nazwisko).
  11. Osoby zaangażowane do prowadzenia prac terenowych mogą przebywać na terenie Parku wyłącznie w obecności osoby, posiadającej zezwolenie na prowadzenie badań.
  12. Osoba posiadająca zezwolenie na prowadzenie badań może poruszać się samochodem prywatnym lub służbowym (którego numer rejestracyjny zawarty jest w wydanym zezwoleniu) po drogach publicznych oraz drogach udostępnionych wyłącznie Służbie Parku.
  13. Rozpoczęcie prac badawczych może nastąpić po uzyskaniu zezwolenia na prowadzenie badań naukowych w Poleskim PN.
  14. W przypadku uzyskania zgody na poruszanie się samochodem poza drogami publicznymi, a udostępnionymi Służbie Parku, należy kserokopię zezwolenia pozostawić za szybą samochodu. W trakcie prac w terenie zezwolenie należy przedstawiać na każde żądanie pracowników Służby Parku.
  15. Zezwolenie wydaje się na czas określony (zwykle do końca roku kalendarzowego). W przypadku, gdy badania trwają więcej niż rok (sezon), w kolejnych latach należy wystąpić o przedłużenie pozwolenia w ramach kontynuacji tematu badawczego.
  16. Pismo o przedłużenie zezwolenia należy przesłać do dyrektora Parku nie później niż do 31 stycznia roku, w którym będą prowadzone badania.
  17.  Wraz z prośbą o przedłużenie zezwolenia należy przesłać sprawozdanie z wykonanych w danym roku prac badawczych. Nie złożenie tego sprawozdania może być podstawą do cofnięcia zgody na kontynuację badań lub nie wydanie zezwolenia na prowadzenia badań w przyszłości.
  18. Po zakończeniu badań jednostka badawcza zobowiązana jest w ciągu 6 miesięcy złożyć sprawozdanie zbiorcze zawierające informację o wynikach badań, sposobie udostępnienia, publikacji i miejscu przechowywania materiałów przyrodniczych, które posłużyły do wykonania pracy.
  19. Dyrektor Poleskiego Parku Narodowego może zobowiązać jednostkę badawczą prowadzącą badania na obszarze Parku do zebrania drugiego kompletu materiałów naukowych i przekazania go do Parku. O żądaniu tym instytucja ta winna być uprzedzona przy uzyskiwaniu prawa prowadzenia badań w Parku Narodowym.
  20. Jednostka badawcza zobowiązana jest przekazać do biblioteki Parku dwa egzemplarze opublikowanych wyników prac wykonywanych na terenie Parku (książki lub odbitki), a w przypadku gdy praca nie jest przeznaczona do publikacji - jeden egzemplarz dokumentacji właściwej dla danej dyscypliny naukowej.