Ssaki

W Poleskim Parku Narodowym stwierdzono dotychczas 48 gatunków ssaków. Najliczniejszą grupę stanowią gryzonie, których jest 18 gatunków. Największym z nich jest bóbr, który został sprowadzony w 1992 r. Spośród mniejszych gryzoni najliczniejszym gatunkiem jest niewątpliwie nornica ruda, zamieszkująca zarówno lasy, zarośla, jak również łąki i torfowiska niskie. Inne równie pospolite gatunki norników to: północny, bury i zwyczajny. Należą one do szkodników upraw rolnych. Nad wodami bytują natomiast dwa większe gatunki obce w naszej faunie: piżmak i karczownik ziemnowodny. Z rodziny myszowatych spotykamy na terenach leśnych mysz zaroślową i mysz leśną, na otwartych przestrzeniach łąk i torfowisk mysz polną oraz badylarkę.
Równie liczebną grupą są ssaki owadożerne, spośród których spotykamy tutaj największego ich przedstawiciela jeża wschodniego, licznie kreta i ryjówki. W bagiennych lasach Parku możemy napotkać niezwykle drapieżnego, choć niewielkiego, rzęsorka rzeczka. Ten największy przedstawiciel rodziny ryjkowatych jest doskonałym pływakiem, poluje na żaby, owady i inne bezkręgowce. Jest on naszym jedynym jadowitym ssakiem.
W Poleskim Parku Narodowym spotykamy również ssaki drapieżne. Najpospolitszym ich przedstawicielem jest łasica, podobny do niej gronostaj a z większych przedstawicieli rodziny łasicowatych występuje: tchórz, kuna domowa i leśna, a w wodach wydra. Od czasu do czasu możemy natknąć się na wilka, naturalnego selekcjonera zwierzyny płowej. Ten duży drapieżnik pojawia się ostatnio w Parku coraz częściej. Czasem są to tylko osobniki jedynie wędrujące przez teren Parku w drodze do większych kompleksów leśnych, ale potwierdzone są także przypadki stałego bytowania wilczej watahy w PPN i wyprowadzenia młodych.
Najliczniejszym przedstawicielem kopytnych w PPN należąca do rodziny jeleniowatych jest sarna. Jej liczebność na terenie Parku szacuje się na 400 - 600 sztuk. Z innych przedstawicieli kopytnych spotykamy też jelenia, którego liczebność szacuje się na ok. 100 osobników. Największym jednak zwierzęciem Parku jest łoś, który przy liczebności dochodzącej do 100 osobników, daje jedno z większych zagęszczeń w Polsce. Warto również wspomnieć o jeszcze jednym dużym ssaku, jakim jest dzik. Jego liczebność oceniana jest na ok. 200 - 300 osobników. Jest to zwierze żyjące w niewielkich stadach zwanych watahami, które tworzą najczęściej samice (lochy) z młodymi (tegorocznymi - warchlakami i ubiegłorocznymi - przelatkami).
Tab. 1. Zestawienie gatunków ssaków (gatunki łowne wymieniono w tabeli 2.), stwierdzonych lub prawdopodobnie występujących w granicach Poleskiego Parku Narodowego
Lp. |
Nazwa polska |
Nazwa łacińska |
Stwierdzony/nie stwierdzony p, m, os.* |
Status ochronny (2011)* * |
Status ochronny (2014)* * |
Kategoria zagrożenia*** |
1. |
mysz polna |
Apodemus agrarius |
popsolita |
|
|
|
2. |
mysz leśna |
Apodemus flavicolis |
popsolita |
|
|
|
3. |
mysz zielna |
Apodemus uralensis |
rzadka |
OCZ |
OCZ |
|
4. |
mysz zaroślowa |
Apodemus sylvaticus |
popsolita |
OCZ |
OCZ |
|
5. |
mysz domowa |
Mus musculus |
liczna |
|
|
|
6. |
karczownik |
Arvicola amphibius |
popsolity |
OCZ |
OCZ |
|
7. |
nornica ruda |
Myodes glareolus |
popsolita |
|
|
|
8. |
nornik bury |
Microtus agrestis |
pospolity |
|
|
|
9. |
nornik zwyczajny |
Microtus arvalis |
pospolity |
|
|
|
10. |
smużka |
Sicista betulina |
rzadka |
OŚ |
OŚ |
|
11. |
chomik europejski |
Cricetus cricetus |
bardzo rzadki |
OŚ |
OŚ |
|
12. |
rzęsorek rzeczek |
Neomys fodiens |
liczny |
OŚ, Bern 3 |
OCZ, Bern 3 |
|
13. |
ryjówka aksamitna |
Sorex araneus |
pospolita |
OŚ, Bern 3 |
OCZ, Bern 3 |
|
14. |
ryjówka malutka |
Sorex minutus |
liczna |
OŚ, Bern 3 |
OCZ, Bern 3 |
|
15. |
jeż wschodni |
Erinaceus roumanicus |
liczny |
OŚ |
OCZ |
|
16. |
kret europejski |
Talpa europaea |
liczny |
OCZ |
OCZ |
|
17. |
wiewiórka pospolita |
Sciurus vulgaris |
liczna |
OŚ, Bern 3 |
OCZ, Bern 3 |
|
18. |
badylarka |
Micromys minutus |
liczna |
OCZ |
OCZ |
|
19. |
szczur wędrowny |
Rattus norvegicus |
nieliczny |
|
|
|
20. |
orzesznica |
Muscardinus avellanarius |
nieliczna |
OŚ |
OŚ |
|
21. |
nocek rudy |
Myotis daubentonii |
pospolity |
OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2 |
OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2 |
|
22. |
mroczek późny |
Eptesicus serotinus |
liczny |
OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2 |
OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2 |
|
23. |
borowiec wielki |
Nyctalus noctula |
liczny |
OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2 |
OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2 |
|
24. |
karlik większy |
Pipistrellus nathusii |
liczny |
OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2 |
OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2 |
|
25. |
karlik malutki |
Pipistrellus pipistrellus |
rzadki |
OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2 |
OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2 |
|
26. |
karlik drobny |
Pipistrellus pygmaeus |
pospolity |
OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2 |
OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2 |
|
27. |
gacek brunatny |
Plecotus auritus |
liczny |
OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2 |
OŚ, DS IV, Bern2, Bonn2 |
|
28. |
nocek Bechstenia |
Myotis bechsteinii |
rzadki |
OŚ, DSII/IV, Bern2, Bonn2 |
OŚ, DSII/IV, Bern2, Bonn2 |
NT |
29. |
nocek łydkowłosy |
Myotis dasycneme |
rzadki |
OŚ, DSII/IV, Bern2, Bonn2 |
OŚ, DSII/IV, Bern2, Bonn2 |
EN |
30. |
mopek |
Barbastella barbastellus |
rzadki |
OŚ, DSII/IV, Bern2, Bonn2 |
OŚ, DSII/IV, Bern2, Bonn2 |
DD |
31. |
wilk |
Canis lupus |
4-5 os. |
OŚ, OS, DS II/IV, Bern 2 |
OŚ, OS, DS II/IV, Bern 2 |
NT |
32. |
bóbr |
Castor fiber |
liczny |
OCZ, DS II/IV, Bern 3 |
OCZ, DS II/IV, Bern 3 |
|
33. |
wydra europejska |
Lutra lutra |
liczna |
OCZ, DS II/IV, Bern 2 |
OCZ, DS II/IV, Bern 2 |
|
34. |
łasica |
Mustela nivalis |
liczna |
OŚ, Bern 3 |
OCZ, Bern 3 |
|
35. |
gronostaj |
Mustela erminea |
nieliczny |
OŚ, Bern 3 |
OCZ, Bern 3 |
|
Tab. 2. Zestawienie gatunków łownych (ssaków)
L.p. |
Nazwa gatunkowa polska |
Nazwa gatunkowa łacińska |
Liczebność* |
Status |
Kategoria |
1. |
łoś |
Alces alces |
121 os. |
Ł, Bern3 |
|
2. |
jeleń europejski |
Cervus elaphus |
114 os. |
Ł, Bern3 |
|
3. |
sarna europejska |
Capreolus capreolus |
477 os. |
Ł, Bern3 |
|
4. |
dzik |
Sus scrofa |
242 os. |
Ł |
|
5. |
lis |
Vulpes vulpes |
207 os. |
Ł |
|
6. |
jenot |
Nyctereutes procyonoides |
liczny |
Ł |
|
7. |
borsuk |
Meles meles |
ok. 40 os. |
Ł, Bern3 |
|
8. |
kuna leśna |
Martes martes |
ok. liczna |
Ł |
|
9. |
kuna domowa |
Martes foina |
liczna |
Ł |
|
10. |
norka amerykańska |
Neovison vison |
rzadka |
Ł |
|
11. |
tchórz zwyczajny |
Mustela putorius |
nieliczny |
Ł |
|
12. |
szop pracz |
Procyon lotor |
nie stwierdzo występowania, ale w najbliższej przyszłości może się pojawić |
Ł |
|
13. |
piżmak |
Ondatra zibethicus |
liczny |
Ł |
|
14. |
zając szarak |
Lepus europaeus |
50-100 os. |
Ł, Bern3 |
|
* os - osobnik
**OŚ - gatunek objęty ochrona ścisłą; OCZ - gatunek objęty ochroną częściową, Ł - gatunek łowny ;
**DP - Dyrektywa Ptasia Unii Europejskiej - załącznik I, gatunki silnie zagrożone, wymagające szczególnej ochrony, w tym głównie poprzez zabezpieczenie ich siedlisk i miejsc występowania;
**DS2/4 - Dyrektywa Siedliskowa Unii Europejskiej; załącznik II, obejmujący gatunki, których utrzymanie wymaga ochrony właściwych im siedlisk i wyznaczenia specjalnych obszarów ochrony; załącznik IV, uwzględniający gatunki wymagające ochrony ścisłej;
**Bern2/3 - Konwencja Berneńska o ochronie europejskiej fauny i flory oraz ich naturalnych siedlisk; załącznik II, obejmujący gatunki bardzo zagrożone i ściśle chronione; załącznik III, obejmujący gatunki o mniejszym zagrożeniu, którym zapewnia się ochronę i które mogą podlegać ochronie jedynie częściowej;
**Bonn1/2- Konwencja Bońska, która dotyczy międzynarodowej ochrony zwierząt wędrownych, głównie ptaków; załącznik I obejmuje gatunki wędrowne wyraźnie zagrożone wymarciem na całym obszarze występowania lub jego większej części i wymagające bezwzględnej ochrony; załącznik II obejmuje gatunki o niepewnym statusie lub wykazujące regres populacyjny, które powinny korzystać z międzynarodowej kontroli i ochrony, określonej konkretniej w ramach dodatkowych porozumień między krajami - stronami konwencji.
***EX - gatunki wymarłe i zanikłe, EX?- gatunki prawdopodobnie zanikłe w granicach Polski w ostatnich czterech stuleciach, CR - gatunki krytycznie zagrożone, EN - gatunki silnie zagrożone, VU - gatunki umiarkowanie zagrożone (narażone na wyginięcie), NT - gatunki niższego ryzyka, ale bliskie zagrożenia, LC - gatunki niższego ryzyka - najmniejszej troski, DD - gatunki o statusie słabo rozpoznanym i zagrożeniu stwierdzonym ale bliżej nieokreślonym; kategorie zagrożenia wg krajowej czerwonej listy (G 2002)